Kijken we naar wat een kind wel kan of wat een kind juist niet kan?
Langzaam komt de discussie binnen het onderwijs op gang of wij onze aandacht met betrekking tot de ontwikkeling van kinderen wel op de juiste zaken richten. In een interessant opiniestuk in de Volkskrant stelt Lianne de Ree (docent Engels) dat we ons nog te vaak richten op wat een leerling niet kan, of wat een leerling lastiger afgaat, dan op wat wel lukt. Op wat energie geeft, waar een kind blij van wordt en waar zijn of haar talenten liggen. In het stuk beschrijft ze dat ze op advies van de leerkracht op de basisschool naar de MAVO ‘moest’. Daar had ze het helemaal niet naar haar zin. Toen ze veel goede cijfers haalde mocht ze overstappen naar een HAVO – VWO klas. Met gemak heeft ze uiteindelijk het VWO afgerond en een universitaire studie gedaan. Waar ze moeite had met rekenen, had ze wel taalgevoel. De focus lag echter vooral op haar rekenachterstand.
Wat we inmiddels weten is dat op het moment dat je aangesproken wordt op je talent, je energie krijgt. Eigenlijk laad je je interne batterij op. Door in een omgeving te zitten waar je vooral die dingen kan doen die je leuk vindt en waar je goed in bent, hou je dus ook energie genoeg over om die dingen te doen die je minder makkelijk afgaan. Daarbij laat onderzoek ook overtuigend zien dat bijzondere prestaties enkel voortkomen uit het beter of vaker inzetten van je talenten. Dit geeft aan hoe belangrijk het is dat we ook aandacht hebben voor wat werkt. Dat we kinderen op jonge leeftijd ondersteunen bij het ontdekken en ontwikkelen van hun talenten.
Waardering voor talent in de breedte
Wat het ook lastig maakt is dat een school vaak met name voor een bepaald ‘type talenten’ een stimulerende context is. Talenten als strategisch en/of analytisch vermogen, communicatiekracht en doorzettingsvermogen komen vaak veel beter tot hun recht dan het kunnen verbinden van mensen of het feilloos aanvoelen van een sfeer. Ook kinderen die bijvoorbeeld altijd veel energie hebben en hun lichaam graag en makkelijk gebruiken moeten op de gymles of de pauze wachten en zijn de rest van de dag vooral ‘te druk’ in de klas. Dit is zonde. Zo laten we een deel van het talent (vaak onbedoeld) liggen. Het is belangrijk om kinderen in de breedte te helpen bij het ontdekken en ontwikkelen van hun talent en ze in contexten te brengen die hen uitdagen hun talent in te zetten.
In de klas zelf aan de slag met het ontdekken van talent
Een leuke oefening die je bijvoorbeeld met het team kan doen om wat meer verborgen talenten van kinderen naar boven te halen is het volgende:
- Neem een kind in gedachte dat soms lastig of niet helemaal te plaatsen gedrag vertoont.
- Probeer met elkaar te bedenken wat voor talent er achter het gedrag zou kunnen zitten. Het hoeft (nog) niet persé een kwaliteit te zijn. Een talent is een natuurlijk patroon in denken of doen. Bijvoorbeeld: een kind dat erg aanwezig is tijdens de les, regelmatig op een negatieve manier en daar veel andere kinderen in meetrekt. Misschien heeft het kind wel ‘leiderschapscapaciteiten’ en kan het anderen goed aansteken en/of enthousiasmeren.
- Probeer te bedenken hoe het kind het talent op een positieve manier in kan zetten (misschien zijn er al voorbeelden te bedenken waar het kind dit ook al deed). Welk gedrag helpt daarbij?
- Stel jezelf als laatste de vraag hoe jij het kind zou kunnen helpen om vaker positief gedrag te laten zien gekoppeld aan het talent?
